នេះជាប្រតិទិនខ្មែរទំនើប ឆ្នាំរកា នព្វស័ក ព.ស.២៥៦១ គ.ស.២០១៧ ដែលធ្វើតាមប្រព័ន្ធ ចន្ទគតិនិងសុរិយគតិ (ព្រះចន្ទនិងព្រះអាទិត្យ) គឺពេញលក្ខណៈបរិបូណ៌ សម្រាប់យកទៅប្រើប្រាស
អ្នកប្រដាល់ជើងឯកពិភពលោក និង ជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាហ្វីលីពីនស៍ ម៉ាន្នី ប៉ាគីអាវ នឹងអញ្ជើញមក ទស្សនៈកិច្ចនៅកម្ពុជា ជាមួយប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនស៍ គឺលោករ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូតឺតេ នៅថ្ងៃទី ១៣-១៤ ខែធ្នូនេះ។
កំពូលអ្នកប្រដាល់លំដាប់ពិភពលោក និងជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាហ្វីលីពីន លោក មេន្នី ប៉ាគីអាវ (Manny Pacquiao) នឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ជាមួយប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនលោក រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូតឺតេ (Rodrigo Duterte) ចាប់ពីថ្ងៃទី១៣ ដល់ទី១៤ ខែធ្នូ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/politics/pacquiao-to-visit-cambodia-with-duterte-12092016055256.html
តាមស្តាប់មតិយោបល់របស់សម្តេច នាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុនសែនទៅ គាត់នៅប្រើនយោបាយ ទូកក្តោង នៅឡើយ គឺធ្វើនយោបាយ តាមជំនោរខ្យល់ តែមិនមែនខ្យល់ព្យុះភ្លៀងផ្គរនោះទេ គឺខ្យល់រដូវធម្មតា ដែលអាចរុញទូក ក្តោងគាត់ អោយទៅមុខបាន ដែលគាត់ អាចចែវទូកក្តោង របស់គាត់តាមបាន គឺទៅតាមអារម្មណ៍របស់គាត់បើ ដែលអាចទទួលបាគាត់មិនចង់ទទួលសំពៀត ខ្យល់ខ្លាំងមកពីក្រៅទេ បើមានសំពៀតខ្យល់ខ្លាំង គាត់មិនចែវឬបើកទូកក្តោងគាត់ទេ គាត់ច្បាស់ន គឺជាអែបកៀនសម្ងំហើយ រហូតដល់ ស្ងាត់បានគាត់ទៅមុខទៀត គឺគាត់អត់ មានបច្ចេកទេស ទំនើបសម្រាប់ប្រើ ក្នុងការបញ្ជាទូកក្តោង របស់គាត់ទេ…។
ហើយមួយទៀត គាត់និយាយអំពីអត្តចរិត របស់គាត់គឺអញ្ចឹង តើរឿងនេះវាជា អត្តចរិតរបស់គាត់មែនទេ បើតាមការសិក្សា ស្វែងយល់ទៅ វាមិនប្រាកដជា អត្តចរិតរបស់គាត់ទេ តែវាជាបច្ចេកទេស តម្រិះវិជ្ជា ឬ ការសិក្សាអបរំ ដែលគាត់មានត្រូវជាង ពីព្រោះថា គាត់មិនអាចទទួល ការទិទៀនឬសំពៀតពីក្រៅបានទេ គឺគាត់ មិនអាចឆ្លើយតប ទៅវិញទៅមកបានទេ គឺគាត់ដឹងតែពីខឹង នៅពេលគេទិទៀនម្តងៗ អញ្ចឹងហើយ បានជាគាត់ ចង់ធ្វើការតែជាមួយខ្មែរគ្នាឯង វាស្រួលជាងធ្វើការជាមួយបរទេស។ ចំណែកខ្មែរគ្នាឯងនោះ ទៀតសោត ក៏មានកម្រិតដែរ មិនមែនចេះតែ ធ្វើបានទួទៅ ទាំងអស់នោះទេ បើគាត់អត់មានកម្រិតទេ គាត់អាចស្វាគមន៍ពីគ្រប់ មជ្ឈដ្ឋានទាំងអស់ហើយ។ នៅពេលមានសំពៀតខ្លាំង គាត់តែងតែបញ្ចេញ កម្លាំងបាយ គឺធ្មុងឬកងទ័ពរបស់គាត់ ស្ទើរគ្រប់ពេលវេលាទាំងអស់ ដូចបានឃើញស្រាប់ហើយ…។
ចូរពិនិត្យមើលបច្ចេកទេស ក្នុងការប្រើកងទ័ព ឬ កងសន្តិសុខរបស់គាត់ ទប់ទល់នឹងបង្រ្កាបបាតុករ គាត់អត់ប្រើ តាមសន្តិវិធីទេ តែគាត់ប្រើហឹង្សាតែម្តង គឺវាយបង្ក្រាបយកស្លាប់រស់តែម្តង បើមិនបែកក្បាល សន្លប់ស្តូកស្តឹងទេ មិនសុខចិត្តទេ គឺវាយហើយវាយទៀត ឈាមហូរពេញខ្លួនហើយ ក៏នៅតែវាយដែរ សំពះអង្វរយ៉ាងម៉េចក៏នៅតែវាយដែរ។ បើព្រៀបធៀបប៉ូលិសនៅអាមេរិក គេវាយដែរគេវាយទប់ៗ តែគេមិនវាយបំបែកក្បាលទេ តែគេវាយជើងដៃ ហើយគេចាប់ផ្តួលដាក់ខ្នោះតែម្តង គេចាប់ច្រើនមែន តែគេមិនវាយធ្វើបាបទេ ប៉ុន្តែមានខ្លះដែរ ដែលធ្វើខុសបច្ចេកទេស បើធ្វើខុសគេដាក់ទោស ហើយគេ មិនអោយ រួចខ្លួនទេ នេះជាច្បាប់…។
ធ្វើនយោបាយតាមជំនោរខ្យល់ ឬ យើងអាចហៅបានថា “នយោបាយទូកក្តោង” នយោបាយនេះធ្វើតាម ខ្យល់បក់បោក តែមិនមែនធ្វើតាម តម្រិះនៃការរៀនសូត្រចេះដឹងដោយខ្លួនឯងទេ ហើយពាក្យមួយទៀត គេហៅថា “នយោបាយហៃអើ” គឺហៃអើតាមតែគេឱ្យនិយាយឱ្យថា ហើយពាក្យមួយទៀត គេហៅថា នយោបាយសត្វសារកាកែវ គឺសត្វសារកាកែវ តែងតែនិយាយតាម ត្រាប់តាមមាត់មនុស្ស ឬ សត្វ ដែលបាន បញ្ចេញវាចានៅក្បែរខ្លួន ដែលខ្លួនបានស្តាប់ឮ តែមិនបានសិក្សាស្រាវជ្រាវ ឱ្យបានច្បាស់លាស់ទេ អ្នកធ្វើ នយោបាយបែបនេះ គឺគ្រោះថ្នាក់ណសស់ គឺពួកគាត់ធ្វើដោយប្រថុយប្រថាន មិនបានពិចារណា ឱ្យបាន វែងឆ្ងាយ ថាតើចំណេញយ៉ាងណា ខាតបង់យ៉ាងណា ។ ពួកគេគិតតែប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ក្រុមគ្រួសារ របស់ខ្លួន និងបក្សពួកខ្លួន គឺមិនបានគិតដល់ប្រទេសជាតិ របស់ខ្លួនជាធំ មិនបានដឹងថា ការរស់នៅក្រោម របបអាណានិគមន៍ របស់គេពិបាកយ៉ាងនោះទេ គឺមិនខុសគ្នានឹង ទៅរស់នៅជាមួយ គ្រួសារអ្នកដទៃឡើយ ។ ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ពួកគាត់បានដឹងច្បាស់ណាស់ ថាតើរស់នៅក្រោមរបបយួន កាន់កាប់វាលំបាក យ៉ាងណា ពួកគាត់ដឹងហើយ គឺវេទនាណាស់ ចង់អ្វីក៏មិនបាន ចង់រៀនសូត្រ ភាសារខ្មែររបស់ខ្លួន ក៏មិនបាន ចង់គោរពទំនៀម ទំលាប់របស់ខ្លួន ក៏មិនបាន ចង់កាន់និងគោរព នៅសាសនាខ្លួន ក៏ពិបាក គេមិនអនុញ្ញាត ឱ្យគោរពប្រតិបត្តិ បានស្រួលឡើយ គេគៀបគេសង្កត់គ្រប់បែបយ៉ាង ។ល។ សូមអស់ លោកជាខ្មែរគ្រប់រូប គិតពិចារណា ឱ្យច្បាស់លាស់ មុននឹងសម្រេចចិត្ត គាំទ្រគណបក្សណាមួយ ដែលនាំ ឱ្យគ្រោះថ្នាក់ និង អន្តរាយ ដល់ប្រទេសជាតិខ្មែរ !!
កម្ពុជាកំពុងចរចាជាមួយវៀតណាមជុំវិញការកាត់ទោសជនសង្ស័យធ្វើទារុណកម្មកុមារ
អាជ្ញាធរខេត្តមណ្ឌលគិរី បានដោះលែងជនជាតិខ្មែរ ២នាក់ក្នុងចំណោមបុរស ៣នាក់ ដែលអាជ្ញាធរបានឃាត់ខ្លួនក្នុងសំណុំរឿងទារុណកម្ម និងរំលោភកុមារអាយុ ២ឆ្នាំ ប្រព្រឹត្តនៅខេត្តមណ្ឌលគិរី។ សមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធក្នុងខេត្តកំពង់ចាម ឃាត់ខ្លួនមនុស្ស ៣នាក់ដែលមានជនជាតិហូល្លង់ដ៍ ម្នាក់ និងបុរសខ្មែរ ២នាក់ រួចបញ្ជូនទៅកាន់សាលាដំបូងខេត្ត កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែធ្នូ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/human-rights/torture-cambodian-children-12082016085935.html
ថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៦ :
——————
ហេតុការណ៍ថ្មី គ្មានអ្វីខុសពីហេតុការណ៍ចាស់ យើងយល់និងដឹងច្បាស់
ទាំងអស់គ្នា ដូច្នេះយើងមិនត្រូវភ័យ ឬត្រូវអរឡើយ ហើយត្រូវរួបរួមគ្នា
បន្តដំណើរទៅមុខក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកប្រធាន សម រង្សុី និង
លោកអនុប្រធាន កឹម សុខា ឆ្ពោះទៅសំរេចគោលដៅក្នុងការផ្លាស់ប្តូរ
ជាវិជ្ជមានក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៧-២០១៨ ។
ដឹងហើយឮហើយ ត្រូវមានផែនការណ៍ទប់ស្កាត់ជាបន្ទន់ កុំអោយខាត
ពេលវេលា ខាតលុយកាក់ ប្រាក់កាស និង ឱកាស ហើយនិងធន់ធាន
មនុស្ស។ ធ្វើនេះខុសបច្ចេកទេស ក្នុងការបង្រួបបង្រួមប្រទេសជាតិ
ហើយមិនអាចដំណើរការណ៍បានល្អទេ គឺខាតបង់ទាំងអស់គ្នា ហើយ
មានតែយួនទេ ដែលចំណេញ…។
ការជួបជុំចរចារគ្នាត្រូវមានជាក្រុម ដូចកាលចាប់ផ្តើមវប្បធម៌សន្ទនាដំបូង
គឺ ៥ នាក់មកពីគណបក្សប្រជាជន និង៥នាក់មកពីគណបក្សសង្រ្គោះ
ជាតិហើយយកល្អ ព្រះមហាក្សត្រត្រូវតែចូលរួមក្នុងកិច្ចការនេះ ហើយ
ព្រះមហាក្សត្រត្រូវមានអគ្គលេខាធិការម្នាក់សំរាប់ជាអ្នកធ្វើកំណត់ហេតុ
ឬ កត់ត្រានូវអ្វីៗ ដែលបានអនុម័តក្នុងអង្គប្រជុំ ពីព្រោះរឿងនេះ ជារឿង
ប្រទេសជាតិទាំងមូល តែមិនមែនជារឿងតែគណបក្សទាំងពីរទេ…។
ហើយលោកប្រធានសម រង្ស៊ី ក៏មិនអាចខានបានដែរ…!!
គឺមិនអាចប្រៀបធៀបនឹងប៉ូលិសអាមេរិកបានទេ គឺគេមិនទទួល សំណូកសូកប៉ាន់ទេ ហើយគេរៀនច្បាប់ និងហ្វឹកហ្វឺបានល្អណាស់ គឺមិនមែនវាយធ្វើបាប បាតុការអហឹង្សាទេ បើគេប្រើគឺធ្វើតាមច្បាប់ ហើយមនាក់ៗ សុទ្ធចេះច្បាប់ចេះវិន័យច្បាស់លាស់ណាស់… គេមិនយកដំបងវាយ សំពងក្បាលប្រជាជន ដូចសត្វធាតុ អញ្ចឹងទេ គឹមើលទៅខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់ ស្ទើរដូចមេឃនឹងដី…។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា លោក វីល្លៀម ហៃដ្ដ៍ (William Heidt) សម្ដែងការមិនយល់ស្របជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលបានប្រៀបធៀបពីការបង្ក្រាបបាតុកម្មនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ទៅនឹងការបង្ក្រាបនៅកម្ពុជា។
ការដោះលែង ដោយមិនមានការដោះដូរ មិនមានលក្ខ័ន្តណាមួយ តែដោយសារមានគំនិតដូចគ្នា គឺមិនពិត ថាល្អប្រសើរនោះទេ តើមានគំនិតអ្វីទៅដែលថាដូចគ្នានោះ? គំនិតស៊ុំគ្រលំគ្នាកាត់ដីអោយយួនឬយ៉ាងណា? គំនិតដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ ដើម្បីបង្រួបបង្រួមជាតិ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិ និង ដើម្បីផល ប្រយោជន៍ប្រជាជនខ្មែរ ជាការល្អប្រសើណាស់។ ហើយតើ ដើម្បីផលប្រយោជន៍រួមនោះជាអ្វីទៅ? និងរួមជា មួយនរណា? បើត្រឹមតែនិយាយ អោយពីរោះស្តាប់ អោយល្អមើល គឺគ្មានគោលនយោបាយច្បាស់លាស់ទេ គឺនៅតែនិយាយលួចលាក់ លាក់លៀម ស្ងាត់ៗតែពីរបីនាក់ គឺច្បាស់ជាឥតប្រយោជន៍ទេ គឺភូតភរប្រជា រាស្រ្តទៀតហើយ…!
បន្ទាប់ពីទទួលបានការលើកលែងទោស ប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា នៅថ្ងៃទី៤ ធ្នូ បានថ្លែងជាសាធារណៈថា ការលើកលែងទោសនេះមិនមានពាក់ព័ន្ធនឹងការដោះដូរ ឬដាក់លក្ខខណ្ឌអ្វីនោះទេ។
ព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធបរិស័ទភាគច្រើនជាសីលវន្ត សីលវតី ជាង១ម៉ឺននាក់ ចូលរួមដង្ហែព្រះសពព្រះតេជព្រះគុណ សំ ប៊ុនធឿន ជុំវិញភ្នំព្រះរាជទ្រព្យ ឬភ្នំឧត្ដុង្គ ក្នុងឃុំផ្សារដែក ស្រុកពញាឮ ខេត្តកណ្ដាល នៅថ្ងៃទី១ ខែធ្នូ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/social-economy/Sam-bunthoeun-funeral-procession-12012016024609.html
ការវិលជុំនៃប្រភពទឹកៈ ចូរសិក្សាស្វែងយល់ទាំងអស់គ្នា អំពីការប៉ះពាល់បរិស្ថាន ជាបញ្ហាធំនៅកម្ពុជា…
យុវជន បណ្ដាញការពារព្រៃឈើនៅតំបន់ព្រៃឡង់ និងមន្ត្រីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលលើកឡើងថា ព្រៃឈើ គឺមានសារសំខាន់ដើម្បីជួយទប់ស្កាត់ទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនៅប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/environment/climate-change-11272016064339.html
បើតាមស្តាប់មើលទៅ គឺគេចង់បានផែនទី ខ្នាតធំដើម្បីងាយស្រួល ក្នុងការវាស់វែង បើអញ្ចឹងមែនខ្មែរមានផែនទីមួយខ្នាត ១/៥០០.០០០ ដែលវាស់វែងយកកំរិតគ.ម. មកវាស់វែង គឺធំងាយស្រួលមើលណាស់ ម្តេចគេមិនយកផែនទីនោះមកប្រើ ឬក៏គេមិនមាន…!?
នេះជាផែនទីខ្មែរដែលមានទំហំ ១/៥០០.០០០ ដែលធំស្រួលមើល ក្នុងការវាស់វែង គឺគេយកកំរិតគីឡូម៉ែត្រ (គ.ម.) មកវាស់វែង..
ប្រធានគណបក្សប្រឆាំងដែលកំពុងនិរទេសខ្លួន លោក សម រង្ស៊ី បង្ហាញទំនុកចិត្តថា ការពឹងពាក់ប្រទេសបារាំង ឲ្យជួយបម្លែងផែនទីបោន (Bonne) ខ្នាត ១/១០០.០០០ ទៅជាផែនទី យូ.ធី.អិម (UTM) ខ្នាត ១/៥០.០០០ សម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងការកំណត់ព្រំដែនវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម គឺប្រសើរជាងទុកឲ្យប្រទេសវៀតណាម ជាអ្នករៀបចំ។
តុលាការអន្តរជាតិចំរុះខ្មែរ ឬ តុលាការកំពូលខ្មែរក្រហម បានសម្រេចកាត់ក្តីដាក់ទោស មេខ្មែរក្រហមនួន ជា និង ខៀវ សំផនឱ្យជាប់គុកមួយជីវិត។ រឿងការកាត់ក្តីដាក់ទោសនេះ មិនមានរឿងអ្វីត្រូវភ្ញាក់ផ្អើលទេ រឿងដែល ត្រូវភ្ញាក់ផ្អើលនោះគឺ មិនបានហៅអ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ក្នុងរឿងខ្មែរក្រហម មកជំនុំជំរះនៅសាលាក្តីនេះ ហើយរឿងការសម្លាប់រង្កៀល មានបីដំណាក់កាល គឺសង្រ្គាមសម័យឆ្នាំ ១៩៧០-៧៥ តើគេបានសម្លាប់ខ្មែរ ប៉ុន្មាននាក់? ហើយការសម្លាប់នៅសម័យ ប៉ុល ពតកាន់អំណាច នៅឆ្នាំ១៩៧៥-៧៩ មានមនុស្សស្លាប់ប៉ុន្មាន នាក់? ហើយចុងក្រោយ នៅសម័យសង្រ្គាមឆ្នាំ១៩៧៩-៨៩ មានមនុស្សខ្មែរប៉ុន្មាននាក់ ត្រូវបានគេសម្លាប់? ជាលទ្ធផលមនុស្ស ឬ ឆ្អឹងមនុស្សដែល បានស្លាប់ទាំងអស់នោះ ត្រូវបានគេ ប្រមូលយកមកគរទុកជាពំនូក ហើយសន្មត់ថាជាខ្មោច ដែលបានសម្លាប់ដោយ របបខ្មែរក្រហមប៉ុល ពតទាំងអស់។
ជាពិសេសជាងនេះទៅទៀតគឺ ប្រទេសដែលពាក់ព័ន្ធរឿងសង្រ្គាម នៅកម្ពុជាទាំងអស់ មានយួន ចិន អាមេរិកាំង បារាំង សូវៀត ជាអ្នកបានបង្ករ សង្រ្គាមកាប់សម្លាប់រង្កៀលនេះ ខ្មែរក្រហមមិនបានផ្តើមគំនិត រឿងសង្រ្គាម នេះទេ ខ្មែរក្រហម មិនចេះធ្វើគ្រឿងអាវុធ ទាំងអស់នោះទេ ត្រង់ចំនុចទាំងអស់នេះហើយ ដែលថាមិនយុត្តិធម៌ ឬ មិនត្រឹមត្រូវ គឺមានក្តីលំអៀង…!?
តុលាការកំពូលនៃសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម ចេញសាលដីកាសម្រេចដាក់គុកទណ្ឌិត នួន ជា និង ខៀវ សំផន អស់មួយជីវិត នៅថ្ងៃទី២៣ វិច្ឆិកា។ សាលដីកានេះ គឺជាការប្រកាសលទ្ធផលលើបណ្ដឹងសាទុក្ខរបស់ជនជាប់ចោទជាអតីតមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រហមទាំងពីរ ក្នុងសំណុំរឿង០០២ វគ្គទី១។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/krt/supreme-verdict-on-2-khmer-rough-leaders-11222016230427.html
តាំងពីអាណត្តិទី១ អណត្តិទី២ អាណត្តិទី៣ អាណត្តិទី៤ ហើយឥឡូវនេះ ជាអាណត្តិទី៥ គណបក្សប្រជាជន នៅតែប្រើ យុទ្ធសាស្ត្រឈ្នះៗដដែល គឺបំបែកបំបាក់ ទិញលក់ដូរ គំរាមកំហែងសម្លាប់ ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និង បាត់ខ្លួនជាបន្តរបន្ទាប់ គឺធ្វើនយោបាយគ្រប់បែបយ៉ាងដើម្បីឈ្នះៗ ហើយរឿងបញ្ហាព្រំដែនជារឿងដ៏ក្តៅ គគុគ។ មិនដឹងថា លោកកឹម សុខាគាត់ សំអាងទៅលើអ្វីដែលគាត់ហ៊ានថា គាត់នឹងរៀបចំអភិវឌ្ឍព្រំដែន អោយបានល្អ ទៅតាមដែលគាត់ចង់បាន…!? គឺមិនសង្ឃឹមថា គណបក្សប្រជាជន អនុញ្ញាតឬអនុលោម ទៅតាមគណបក្ស សង្រ្គោះជាតិចង់បាននោះទេ…។
មិនជឿថាការចូលរួមប្រជុំក្នុង រដ្ឋសភាអាចដោះស្រាយបញ្ហាគ្នាបាន ហើយក៏មិនជឿថាការបោះឆ្នោតលើក ក្រោយៗនេះអាចយកឈ្នះគ្នាបាន គឺបញ្ហាដដែលៗនៅតែមាន គ្រាន់តែខុសរូបភាពគ្នាបន្តិចបន្តួច ប៉ុណ្ណោះ…។
ជឿថាបញ្ហាកម្ពុជាមិនដូចគ្នាបញ្ហានានា នៅលើពិភពលោកទេ ហើយក៏មិនអាចយករឿងប្រទេសដទៃមក ប្រៀប ធៀបកម្ពុជាបានត្រឹមត្រូវ និង ដោះស្រាយបញ្ហាបានដូចគេដែរ…។
ហើយក៏មិនជឿថា ប្រទេសមហាអំណាចនានា និង ប្រទេសអភិខ្ឍន៍នានា អាចជួយកម្ពុជាបានដែរ លើកលែង តែខ្មែរចេះស្គាល់ខែរ ខ្មែរចេះសាមគ្គីខ្មែរ ខ្មែរចេះធ្វើការជាមួយខ្មែរ ខ្មែរចេះស្រឡាញ់ខ្មែរ ខ្មែរចេះជួយខ្មែរ និង ខ្មែរចេះគ្រប់គ្រងខ្មែរឬខ្មែរចេះដឹកនាំខ្មែរ ទើបប្រទេសមហាអំណាច និង ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍នានា គេអាចជួយ ខ្មែរបាន…៕
ប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា បានបង្ហាញគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ តំបន់ព្រំដែនឲ្យមានភាពជឿនលឿនដូចប្រទេសជិតខាង នៅពេលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឈ្នះឆ្នោតដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។
តើពាក្យថា “អាចារ្យ” មានន័យយ៉ាងណា ហើយអាចារ្យមានប៉ុន្មានយ៉ាង? ដើម្បីងាយស្រួលយល់ យើងត្រូវបែងចែកអាចារ្យជាពីរពួក គឺអាចារ្យពួកទី១ គឺអាចារ្យសម្រាប់បម្រើការក្នុងពុទ្ធសាសនា ហើយអាចារ្យពួកទី២ គឺអាចារ្យមានជំនាញការ ក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា ឬ អាចារ្យទទួលធ្វើពិធីការ ក្នុងទំនៀមទំលាប់ខ្មែរទួរទៅ ដូចបានរៀបរាប់លំអិតនៅខាងក្រោម។
ពាក្យអាចារ្យ មានន័យយ៉ាងណា ? មានផលប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ ? តើតួរនាទីរបស់អាចារ្យធ្វើអ្វីខ្លះ ? តើមនុស្សប្រភេទណា ដែលគេហៅថាអាចារ្យ ? ដើម្បីយល់ដឹងនូវពាក្យអាចារ្យ អោយបានស៊ីជម្រៅ ខ្ញុំសូមលើកយកពាក្យ អាចារ្យចេញពីវច្ចនានុក្រម សម្តេចជួនណាត មកបកស្រាយ និង ប្តូរយោបល់គ្នា ដូចតទៅ៖
អាចារ្យ› សរសេរជាភាសាបាលី អាចារិយ និងសរសេរជាភាសាសំស្ក្រិត អាចាយ៍ ។ ខ្មែរយើងសរសេរជា អាចារ្យ ដើម្បីអោយងាយស្រួលមើល ។ ពាក្យអាចារ្យនេះប្រែថាៈ អ្នកប្រដៅ ឬ ហាត់មារយាទ› អ្នកប្រព្រឹត្តអំពើល្អ, អ្នកកាន់ត្រឹមត្រូវ, អ្នកត្រឹមត្រូវ, អ្នកដែលសិស្សត្រូវគោរព, អ្នកធ្វើប្រយោជន៍ដល់សិស្ស, អ្នកបង្រៀនចំណេះគេ, ជាគ្រូ, និងជាគ្រូបង្រៀនៈ សិស្សមានវិជ្ជា ដោយសារអាចារ្យខំប្រឹងបង្រៀន ។ ក្នុងគម្ពីរពុទ្ធសាសនាថា អាចារ្យមាន ៥ ប្រភេទគឺ៖
១-បព្វជ្ជាចារ្យ ជាអាចារ្យបំបួស គឺភិក្ខុអ្នកបំបួសកុលបុត្រ អោយបានជាសាមណេរ;
២-ឧបសម្បទាចារ្យ ភិក្ខុអ្នកសូត្រញត្តិចតុត្ថកម្មវាចា អោយសាមណេរបានឧបសម្បទា ជាភិក្ខុភាព (ហៅថា លោកគ្រូសូត្រ);
៣-ឧទ្ទេសាចារ្យ អាចារ្យបង្រៀនបាលី;
៤-និស្សយាចារ្យ អាចារ្យអ្នកអោយនិស្ស័យ គឺភិក្ខុអ្នកទទួលភារៈ អោយសិស្សនៅអាស្រ័យនឹងខ្លួនផង (គ្រូទទួលបន្ទុក);
៥-ធម្មាចារ្យ អាចារ្យអ្នកបង្រៀនធម៌អាថ៌ ឬបង្រៀនចំណេះវិជ្ជា សិល្បសាស្ត្រផ្សេងៗ (ហៅថា វិជ្ជាចារ្យ ឬ វិទ្យាចារ្យ, សិប្បាចារ្យ ឬ សិល្បាចារ្យ ជាដើម តាមរូបសព្ទចំណេះ ដែលបង្រៀនក៏បាន ។
ពាក្យអាចារ្យនេះ ខ្មែរយើងមានហៅច្រើនយ៉ាងណាស់ តាមដំណើរដែលគួរប្រកបហៅ ដូចជា អាចារ្យ កម្មដ្ឋាន គ្រូបង្រៀនកម្មដ្ឋាន (គូ្រនេះរាប់បញ្ចូលក្នុងធម្មាចារ្យ) ។ អាចារ្យកាន់ពេលា អ្នកដែលពិនិត្យមើល ហើយកំណត់ឫក្សពារពាលាល្អ អោយគូរសា្វមីភរិយា ក្នុងពិធីមង្គលការ អាពាហ៌ពិពាហ៍ ។ អាចារ្យកោរជុក ឬ កោរសក់ អ្នកដែលពិនិត្យមើលឫក្សពារ ហើយកំណត់វេលា អោយគេក្នុងមង្គលកោរជុក ។ អាចារ្យ បញ្ចុះធាតុ អ្នកដែលចេះក្បួន ឬ ពិធីបញ្ចុះធាតុ ។ អាចារ្យយោគី អាចារ្យជាប្រមុខ នៃអ្នកភ្លុកទាំង ៤ នាក់ ក្នុងការធ្វើឈានបនកិច្ច ឬអាចារ្យនាំមុខសព ។ អាចារ្យវត្ត ឬអាចារ្យសម្រាប់វត្ត ឧបាសកដែលជាប្រមុខ ក្នុងការចាត់ចែងកិច្ចការផ្សេងៗក្នុងវត្ត (ក្នុងសម័យបុរាណ ហៅថា អារាមិក ឬ អារាមិកជន; សម័យ បច្ចុប្បន្ននេះ លុះតែមន្ត្រីរាជការ អ្នកធ្វើការក្នុងរដ្ឋាភិបាល មានការយល់ព្រមផង ទើបអនុញ្ញាតអោយ ធ្វើអាចារ្យបាន ) ។ល។
បើតាមខ្ញុំដឹងអាចារ្យទាំងអស់សុទ្ធតែអ្នកចេះដឹង គឺចេះយ៉ាងច្បាស់លាស់ខាងធម៌វិន័យក្នុងពុទ្ធសាសនា និង ទំនៀមទំលាប់ខ្មែរ។ អាចារ្យជាធនធានមនុស្ស យ៉ាងសំខាន់ ក្នុងពុទ្ធសាសនា ក៏ដូចជាក្នុងសង្គមខ្មែរ ។ ប្រជាពុទ្ធបរិស័ទគ្រប់រូប តែងតែគោរពរាប់អាចារ្យ ដូចគោរពឪពុកម្តាយ ឬក៏ជាងឪពកម្តាយទៅទៀត ដោយសារតែតម្រិះវិជ្ជារបស់គាត់ នៅពេលដែលជួបពួកគាត់ម្តងៗ គឺយកដៃសំពះពួកគាត់ ដូចសំពះព្រះ សង្ឃដែរ ហើយតែងតែស្តាប់នូវដម្បូន្មានរបស់គាត់ជានិច្ច ។ អាចារ្យទាំងឡាយនោះ ភាគច្រើនជាអាតីត លោកគ្រូសូត្រឆ្វេងស្តាំ ជាលោកគ្រូចៅអធិការវត្ត ជាគ្រូបង្រៀនធម៌វិន័យ និងជាគ្រូបង្រៀន សាលាបាលី ជាដើម ។ល។ តួរនាទីរបស់ពួកគាត់សំខាន់ណាស់ គឺពួកគាត់អាចជាអ្នក បង្រៀនប្រៀនប្រដៅ និងផ្តល់ជា យោបល់ ដល់មនុស្សក្មេងចាស់ គ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ និងព្រះសង្ឃផងដែរ ។ល។ ដូច្នេះយើងសង្ឃឹមថា ពួកគាត់ពិតជាគំរូដ៏ល្អ របស់យើងទាំងអស់គ្នា ហើយយើងមិនចង់ឃើញពួកគាត់ ប្រព្រឹត្តនូវអំពើអបាយមុខ ឬអំពើអាក្រក់ មិនគប្បីណាមួយនោះទេ ។ អាចារ្យសព្វថ្ងៃកំពុងតែ រីកចម្រើនលូតលាស់យ៉ាងសម្បើម ណាស់ដែរ ហើយក៏ឮគេនិយាយថា មានរហូតដល់អាចារ្យ ការ៉ាអូខេ ផងដែរ !
តាមរយៈវិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ក្រសួងធម្មការ អត់មានលុយឬថវិការ ទិញឥន្ធើរណិត មើលប៉ុស្តសម្តេចហ៊ុនសែន ក្រសួងធម្មការ និង សាសនាប្រចាំ ..ប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល អត់មានបច្ច័យ អត់មានលុយ បង់ឥន្ធើរណិត តើជឿទេ…!? ចូរចុចមើលតាមបណ្តាញវិទ្យុអាស៊ីសេរី ដូចមាននៅខាងក្រោមនេះ៚…
ក្រុមការងារហ្វេសប៊ុក (Facebook) របស់ក្រសួងធម្មការ និងសាសនា ប្រកាសឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី១៨ ខែវិច្ឆិកា ថា ពួកគេមិនមានលុយបង់ថ្លៃអ៊ីនធឺណិត (Internet) ដើម្បីតាមដានទំព័រហ្វេសប៊ុក របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តាមការបញ្ជារបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកន្លងទៅនោះទេ។
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានរកឃើញផ្កាយមួយថ្មី នៅលើលំហរអាកាស ដែលមានរាងយ៉ាងមូលក្រឡង់ ហើយធំជាងព្រះអាទិត្យពីរដង ហើយមានចម្ងាយ៥០០០ពន្លឺឆ្នាំពីផែនដីយើ(ស្មើនឹង៥០០០ពន្លឺឆ្នាំ x ៩.៥ពាន់កោដិគ.ម.)គឺ១ពន្លឺឆ្នាំស្មើនឹង ៩.៥ពាន់កោដិគីឡូម៉ែត្រ។(1light-year = 9.461 trillion kilometers.)
Scientists discover roundest object ever spotted in universe
A distant star some 5,000 light-years from Earth has attained a newfound status as the roundest natural object ever discovered in the universe.
While still not a perfect sphere, Kepler 11145123 is only about 4 miles bigger at the equator than at the poles, according to a new study. That is astonishingly small compared to the star’s average diameter of 2 million miles.
While the star is over twice the size of the sun, it is “significantly more round than the sun,” said Laurent Gizon of Germany’s Max Planck Institute for Solar System Research who lead the study published Wednesday in Science Advances.
Stars and planets are not perfect spheres. Instead, they tend to flatten out in the middle when they rotate due to centrifugal force. The sun is six miles bigger at the equator than at the poles, while the Earth is 13 miles bigger at the equator.
Astronomers used instruments aboard the Kepler space observatory to conduct the research. The technique used to measure the size of the star is relatively new and allowed astronomers to determine its size with unprecedented precision.
“We intend to apply this method to other stars observed by Kepler,” Gizon said. “An important theoretical field in astrophysics has now become observational.”
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា បញ្ហាចំណាកស្រុកមិនមែនតែពលរដ្ឋខ្មែរនោះទេ ពោលគឺប្រជាពលរដ្ឋប្រទេសដទៃក៏ធ្វើចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសដែរ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ លោកក៏បានប្រតិកម្មចំពោះអ្នកឌឺដង ឬអ្នកផ្លែផ្កាដាក់ឲ្យលោកថា ការអំពាវនាវរបស់មេដឹកនាំភូមា ឲ្យពលកររបស់ខ្លួនត្រឡប់ទៅប្រទេសកំណើតវិញនោះ មិនមានប្រសិទ្ធភាពឡើយ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/politics/migrant-worker-11072016074641.html
ករណីមន្ត្រីនាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងព្រៃឈើ ទេសភាពវប្បធម៌ និងបរិស្ថានរបស់អាជ្ញាធរអប្សរា កាប់រំលំឈើគ្រញូងមួយដើមមានអាយុជាង ២០០ឆ្នាំនៅក្នុងឧទ្យានអង្គរធំនោះ នៅតែជារឿងដ៏ក្តៅគគុក ធ្វើឲ្យមានការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងក្លាពីប្រជាពលរដ្ឋនៅភូមិនគរក្រៅ ព្រមទាំងមជ្ឈដ្ឋានជាច្រើនទៀតដែលលេងតាមបណ្ដាសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook) ផង។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/environment/a-200-year-old-rosewood-11072016054758.html
ចៅក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញសម្រេចផ្ដន្ទាទោសសមាជិកព្រឹទ្ធសភាគណបក្សសម រង្ស៊ី លោក ហុង សុខហួរ ដាក់ពន្ធនាគារ ចំនួន៧ឆ្នាំ ក្រោមបទចោទចំនួន៣បទល្មើស ទាក់ទងនឹងបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/law/Sokhour-verdict-11072016030009.html
សង្គមស៊ីវិលប្រិត្តិកម្មចំពោះការបង្ហោះខ្សែអាត់សំឡេងសន្ទនាស្នេហាតាមទូរស័ព្ទ ដែលគេសង្ស័យថាជាសំឡេងរបស់លោក ប៉ែន សុវណ្ណ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីក្នុងសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា។
អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ក្រោមការត្រួតត្រារបស់កងទ័ពវៀតណាម ក្នុងឆ្នាំ១៩៨១ និងជាតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មណ្ឌលកំពង់ស្ពឺ លោក ប៉ែន សុវណ្ណ បានទទួលមរណភាពកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦ ដោយរោគាពាធ ក្នុងជន្មាយុ ៨០ឆ្នាំ នៅគេហដ្ឋានរបស់លោកនាខេត្តតាកែវ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/politics/pen-sovann-10302016093017.html
នៅថ្ងៃទី៣១ ខែតុលា នេះ គឺជាថ្ងៃទីពីរនៃពិធីបុណ្យសពលោក ប៉ែន សុវណ្ណ។ លោក ប៉ែន សុវណ្ណ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅក្នុងរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារងងឹតនៅក្រុងហាណូយ អស់ពេលជាង ១០ឆ្នាំ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/social-economy/pen-sovann-2nd-day-10312016102921.html
ខួបទី១២ នៃការគ្រងរាជសម្បត្តិរបស់ព្រះមហាក្សត្រស្ថិតក្នុងភាពស្ងាត់ជ្រងំ គ្មានការជួបជុំជាផ្លូវការនៅទីសាធារណៈពីមន្ត្រីអ្នកមុខអ្នកការណាឡើយ ក្រៅតែពីដាក់តាំងលម្អព្រះឆាយាល័ក្ខណ៍ព្រះមហាក្សត្រ សម្ដេចម៉ែ និងព្រះមហាវីរក្សត្រ នរោត្ដម សីហនុ នៅមុខព្រះបរមរាជវាំង។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/politics/12th-anniversary-of-king-coronation-10292016083956.html
ព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្ថិ ធម្មិកោ ព្រមានលាឈប់ពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រសិនបើសំណូមពរសុំឲ្យមានការកែទម្រង់ផ្ទៃក្នុងបក្សមិនត្រូវបានដោះស្រាយ។ ការកែទម្រង់នេះ ព្រះអង្គចង់សំដៅលើទម្លាប់ធ្វើការបែបបក្សពួកនិយម ហើយគណបក្សត្រូវហ៊ានទទួលយកយោបល់ និងការបញ្ចេញមតិរបស់មន្ត្រីក្នុងបក្ស។
ព្រះសង្ឃក្នុងពុទ្ធសាសនា មិនសូវមានគេអោយតម្លៃទេ បើសិនជាគ្មានការ ចុះធ្វើពលកម្មជាក់ស្តែង បានន័យថា បើត្រឹមតែទេសនា សូត្រធម៌ ឬ បង្ហាត់បង្រៀន ដែលមានតែទ្រឹស្តីនោះ។ គេចង់អោយ ព្រះសង្ឃចុះ ធ្វើពលកម្ម ដូចគ្រហស្ថដែរ កាលនៅសម័យតស៊ូ ឬសម័យសង្រ្គាម ឆ្នាំ១៩៧០-៧៥ គេអោយព្រះសង្ឃ លើកទំនប់ជីក ប្រឡាយ ដូចប្រជាជនធម្មតាដែរ ហើយកាលពីសម័យ ខ្មែរក្រហមប៉ុល ពតកាន់អំណាច ព្រះសង្ឃទាំងអស់ ត្រូវបានគេផ្សឹក ឬ គេគៀបសង្កត់អោយសិក ឬ លាចាកសិក្ខាបទ ពីភេទព្រះសង្ឃទៅជាគ្រហស្ថ ឬ ជាអ្នកស្រុក ជាធម្មតា ដើម្បីប្រកបរបរធ្វើការងារទួទៅ។
គេថាព្រះសង្ឃជាឈ្លើង ជញ្ជក់ឈាមគេ ជាអ្នកជិះជាន់គេ តើករណីនេះជាការពិតដែរឬទេ? តើព្រះសង្ឃ ទាំងអស់ហ្នឹង កើតចេញពីណា មកពីណា ជានរណា ហើយបួសដើម្បីអ្វី? ហើយព្រះសង្ឃ នៅសម័យនេះ ក៏មិនសូវ ខុសគ្នាប៉ុន្មានដែរ គឺមិនអាចធ្វើអ្វីបានទេ បានត្រឹមសូត្រធម៌ ក្នុងពិធីបុណ្យទំនៀមទំលាប់ ហើយគ្មានតួនាទីអ្វី ច្បាស់លាស់ នៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលទេ បើនិយាយអំពីនយោបាយវិញ គេមិនសូវរាប់ អានទេ ឬ មិនរាប់អានតែម្តង។ ឥឡូវនេះ មានពាក្យគេវាយប្រហារថា ជាអាចោរថង់យាមទៅទៀត គេជេរស្តី គេមើលងាយមើលថោក ដូចសត្វតិរច្ឆាន។
មិនត្រឹមតែព្រះសង្ឃ ក្នុងពុទ្ធសាសនាទេ ដែលគេមើលងាយ សូម្បីតែព្រះមហាក្សត្រ ជាពិសេស ព្រះបាទ សម្តេចនរោត្តម សីហនុ និង សម្តេចព្រះមាតា អ្នកម្នាងម្និច ក៏គេជេរមើលងាយមើលថោក ដូចឆ្កែដូចឆ្មា ហើយ រដ្ឋាភិបាលខ្មែរ ហ៊ុន សែន មិនដែលឮមាត់ប្រិត្តិកម្ម ឬ ធ្វើអន្តរាគមអ្វីបន្តិចសោះ។ តើរឿងនេះ វាជារឿងមានចេត នាឃុបឃិតគ្នា ដើម្បីបំផ្លិចបំផ្លាញ ស្ថាប័ន្តព្រះពុទ្ធសាសនា និង ស្ថាប័ន្តព្រះមហាក្សត្រ ឬយ៉ាងណា? បើរដ្ឋា ភិបាលមិនធ្វើអន្តរាគមន៍ទេ យើងជាអ្នកកាន់លទ្ធិ ព្រះពុទ្ធសានា និង ជាអ្នករាជានិយម និង ត្រូវនាំគ្នាទាមទារ តវ៉ារកយុត្តិធម៌ ឬ ប្តឹងអ្នកដែលជេរស្តី ដែលមើលងាយមើលថោក ដែលវាយដំ ច្រមធាក់ និង អ្នកដែលប្រើពាក្យ អសុរស ចំពោះស្ថាប័ន្តជា ទីគោរពទាំងពីរនោះ ទៅតុលាការ ឬ យ៉ាងណា…!?
បណ្ដាញព្រះសង្ឃនៃអង្គការព្រះពុទ្ធសាសនាដើម្បីសន្តិភាព និងសហគមន៍ក្នុងមូលដ្ឋាន នឹងចាប់ផ្ដើមយុទ្ធនាការល្បាតព្រៃព្រះរកា ដែលមានទីតាំងក្នុងឃុំប្រមេរ ស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ នៅថ្ងៃទី២៩ តុលា។ យុទ្ធនាការនេះដឹកនាំដោយព្រះតេជព្រះគុណ ប៊ុត ប៊ុនតិញ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/environment/campaign-forest-conservation-10282016083350.html
ចូរពិចារណាដូច្នេះ មនុស្សជាប់គុក តើមានសិទ្ធធ្វើអ្វីខ្លះ? ចូរពិនិត្យមើល សមាជិករបស់គណបក្ស សង្រ្គោះជាតិ ទាំងអស់ ដែលកំពុងនៅក្នុងគុក តើពួកគាត់អាចធ្វើអ្វីបានខ្លះ? លោកសម រង្ស៊ីនៅខាងក្រៅ តើមានសេរីភាព អាចធ្វើអ្វីបានខ្លះ? លោកសម រង្ស៊ីអាចជាតំណាងដ៏សំខាន់ សម្រាប់នយោបាយ ក្រៅប្រទេស របស់គណៈ បក្សប្រឆាំង ឬ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ។ បើមកនៅជាមួយលោកកឹម សុខា ឬ មកនៅជាមួយគណបក្ស សង្រ្គោះជាតិ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តើលោកសម រង្ស៊ីអាចធ្វើអ្វីបានខ្លះ? ត្រូវដឹងថា លោកសម រង្ស៊ីជាអ្នក មានទោស ដោយរដ្ឋាភិបាលចោទប្រកាន់ ត្រូវចាប់ខ្លួន ដូចលោកកឹម សុខាដែរ គ្រាន់តែសំណុំរឿងខុសគ្នា ប៉ុណ្ណោះ។ គឺលោកសម រង្ស៊ីមកស្រុកខ្មែរ ពេលនេះគ្មានចំរើន អ្វីទាំងអស់ តែមានតែរង្រ្គោះជាប់គុក ឬ នៅក្នុង ទីស្នាក់ការ ដូចលោកកឹម សុខាដែរ គឺគ្មានអ្វីសំខាន់ ឬ ចាំបាច់មកនៅពេលនេះទេ…!?
ប្រធានបក្សប្រឆាំងថ្លែងអះអាងជាថ្មីថា នឹងវិលចូលស្រុកដើរចូលគុក ប្រសិនបើមានការដោះលែងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង និងអ្នកសិទ្ធិមនុស្សប្រមាណ ៣០នាក់។ ប៉ុន្តែមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលថាការលើកឡើងរបស់លោក សម រង្ស៊ី គ្រាន់តែជានយោបាយប្រជាភិថុតិដើម្បីបោកបញ្ឆោតពលរដ្ឋប៉ុណ្ណោះ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/politics/Sam-Rainsy-plan-to-return-home-10202016101007.html
នៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦ នេះ ជាខួប ៤ឆ្នាំហើយដែលព្រះមហាវីរក្សត្រ សម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ បានយាងសោយទិវង្គត។ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអះអាងថា រយៈពេល ៤ឆ្នាំ ដែលគ្មានសម្ដេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ស្ថានការណ៍នយោបាយ និងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិមានស្ថានភាពល្អធម្មតា។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/politics/4years-after-king-father-died-10152016000054.html
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រកាសផ្អាកការនាំអង្ករចូលពីប្រទេសវៀតណាម ក្រោយពីអាជ្ញាធរទទួលបន្ទុកត្រួតពិនិត្យផ្នែកអាហារ និងថ្នាំពេទ្យរបស់អាមេរិក (FDA) បានរកឃើញថា អង្ករទាំងនោះមានជាតិគីមីចំនួន ៨ប្រភេទ ដែលប្រើច្រើនហួសកម្រិត និងខ្វះអនាម័យ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/economy/rice-10072016075928.html
ក្នុងការបើកបវេសនកាលរដ្ឋសភាលើកទី៧ នៃអាណត្តិទី៥ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរបានផ្ញើព្រះរាជសារ ក្រើនរំលឹកអ្នកនយោបាយដែលជាតំណាងរាស្ត្រអោយបន្តរួមគ្នាដោះស្រាយបញ្ហាចំពោះមុខដើម្បី ធានាបាននូវសន្តិសុខ ស្ថិរភាពនយោបាយ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/politics/king-call-on-2parties-to-work-together-10072016073956.html
ធ្វើនយោបាយចូលចិត្តចងជើងចងដៃបិទមាត់បិទផ្លូវខ្លួនឯង និង ចង់មានចង់បានតែម្នាក់ឯង ហើយចង់ឱ្យ គេមកជ្រកកោណ ក្រោមក្លៀករបស់ខ្លួននិងគោរពខ្លួន មានតែអញដែលគ្រាន់បើជាងគេ មានមួយអត់មួយ គឺពិតជាគ្រោះថ្នាក់ណាស់ នៅកម្ពុជាសព្វថ្ងៃ មិនព្រមរៀនសូត្រពីបរវត្តិសាស្រ្តរបស់ខ្លួន មិនព្រមរាងចាល មិនព្រមចែករំលែកគ្នា មិនចង់ធ្វើការជាមួយគ្នា…
តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនបានចូលរួមកិច្ចប្រជុំសភា នៅថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ទេ ដោយអះអាងថា មានការគំរាមកំហែងដល់សុវត្ថិភាពលើតំណាងរាស្ត្របក្សនេះ។ ការសម្រេចចិត្តនេះ ស្របពេលដែលពលរដ្ឋខ្មែរនៅប្រទេសអូស្ត្រាលី កំពុងធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងកូនប្រុសច្បងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅទីនោះ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/politics/cnrp-not-return-to-assembly-10062016213049.html
ការមើលស្រាលចំពោះការសិក្សាអបរំ បណ្តាលឱ្យមានបញ្ហាការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ជាពិសេសទៅលើ ចំណេះដឹង និង ធនធានមនុស្ស ។ នៅក្នុងលោកនេះ អ្នកណាក៏ដោយ គ្រួសារណាក៏ដោយ បក្សណា ក៏ដោយ ប្រទេសជាតិណាក៏ដោយ, បើសិនណាជាមិនមានការសិក្សាអបរំខ្ពស់ ឬ ធនធានមនុស្សគ្រប់ គ្រាន់, ប្រទេសនោះតែងជួបប្រទះភាពក្រីក្ររហេមរហាម ហើយជាប្រទេសគិតតែពី សុំទានគេគ្មានថ្ងៃល្ហែ ជាពិសេសប្រទេសនោះ តែងតែនៅក្រោមបញ្គាប់បញ្ជារបស់គេជានិច្ច ឬ ដែលហៅថាប្រទេសនៅក្រោម អាណានិគមនិយមរបស់គេជាដ៏រាប ហើយអ្នកដឹកនាំទៀតសោតក៏ ចូលចិត្តប្រើអំណាចផ្តាច់ការ មានការ ប្រើអំពើហង្សាគ្រប់ទីកន្លែង មានការប្រកាន់បក្សពួក រើសអើង ច្រណែននិន្ទាឈ្នានិសជានិច្ច ជេរប្រទេច ផ្តាសារគ្នា ស្ទើរគ្រប់ពេលវេលា មិនគោរពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មិនគោរពសិទ្ធិមនុស្ស មិនមានភាព យុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម បើមានក៏មានតិចតួចណាស់ យកសជាខ្មៅ យកខ្មៅជាស យកខុសជាត្រូវ យកត្រូវ ជាខុស ហើយចូលចិត្តប្រកែកយកតែត្រូវ ចចេសរឹងរូស មិនសូវហ៊ានចូលជំនុំគេទេ មិនហ៊ានជជែកវែកនៅ នឹងមុខនិងគេទេ ហើយក៏មិនព្រមទទួលកំហុស មិនទទួលខសត្រូវនូវ ទង្វើរដែលខ្លួនបានធ្វើដែរ តែងតែ ឆ្លើយដាក់អ្នកដទៃជានិច្ច ។
ការអភិវឌ្ឍខុសគោលដៅ ការអភិវឌ្ឍខុសក្បួន នាំឱ្យគ្រោះថា្នក់ដល់ប្រទេសជាតិធ្ងន់ធ្ងរណាស់ អ្នកដឹកនាំ គួរតែត្រូវពិចារណា ឱ្យបានស៊ីជម្រៅឱ្យមេនទែន កុំវិភាគសើរៗ កុំយល់ឃើញថា ចេះតែអញ ចេះតែគ្រួសារ អញ គ្នាអញ បក្សពួកអញបានហើយ ងាយស្រួលដឹកនាំ នេះមិនល្អទេ ធ្វើបានតែមិនអាចជាឯករាជ្យ បានទេ បើស្លាប់មួយគឺស្លាប់ទាំងអស់ គ្មានពីណាអាចជួយបានទេ ប្រៀបបាននឹង ឫស្សីគ្មានស្នងឬគ្មាន ទំពាំងសម្រាប់ស្នងអញ្ចឹងឯង គឺមិនអ្នកចេះដឹងត្រឹមត្រូវ ដើម្បីជួយដោះស្រាយបញ្ហា ប្រទេសជាតិគ្រប់ បែបយ៉ាង បើមិនចេះហើយ បើមិនដឹងហើយ គឺមានតែចាំតែ ហៃអើ ! ហៃអើ !! ហើយ ពីព្រោះមិនដឹងថា គេធ្វើហ្នឹងខុសឬត្រូវ អញ្ចឹងមានតែហៃអើ ! ហៃអើ ! ទៅ មិនខុសគ្នាពីអាជ័យធ្លាក់ទឹក ហៃអើ ! ហៃអើ ! ទេ ។ ធនធានគ្រូបង្រៀន ចាំបាច់ណាស់ ត្រូវតែពង្រឹងពង្រីក ហើយត្រូវតែលើកទឹកចិត្ត គឺត្រូវតែតម្លើងប្រាក់ខែ គ្រូ ឱ្យបានកម្រិតខ្ពស់ជាទីបំផុត ប្រាំរយដុល្លា ($500.00) មួយខែយ៉ាងតិច ទើបត្រឹមត្រូវ ទើបអាចអភិវឌ្ឍ ប្រទេសជាតិបានលឿន បានដើរទាន់ សភាពការណ៍ពិភពលោកសព្វថ្ងៃនេះបាន បើមិនដូច្នោះទេគ្មានផ្លូវទេ នៅតែក្ររហេមរហាម ខ្ញុំកញ្ជះគេអញ្ចឹង ធ្វើការងារអ្វីៗពឹងតែគេបរទេសហ្នឹង ពឹងគេសុំទានគេ ជំពាក់ បំណុលគេរុំកោះ តកូនតចៅ គ្មានថ្ងៃល្ហែទេ កូនចៅបើកភ្នែកឡើង ធំឡើង គិតតែសងបំណុលគេទៅ ហើយគុណភាពក្នុងការសាងសង់ នោះទៀតសោត គ្មានតម្លាភាព គ្មានគុណភាព សងបំណុលគេ មិនទាន់ហើយផង បាកបែកខូច ខាតអស់ ។ ចូរក្រលេកមើលប្រាង្គប្រាសាទអង្គរ នៅជាប់រាប់ពាន់ឆ្នាំ តែការសាងសង់សព្វថ្ងៃនេះ នៅមិនបាន ៣០ ឆ្នាំទេច្បាស់ជាខូចខាតអស់ហើយ ខ្លះធ្វើបានតែពីរបីខែ ឬខ្លះធ្វើអត់ទាន់ហើយផង បាកបែកអស់ទៅហើយ ពិបាកនឹងថាណាស់ នេះបណ្តាលមកពីរកម្រឹត នៃការសិកស្សាអបរំ មានកម្រឹតទាប ដែលងាយស្រួលធ្លាក់ចូលទៅក្នុងបទ ប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ មើល មិនឃើញល្អនូវ អនាគត់របស់ប្រទេសជាតិខ្លួន ។ល។
វិស័យសិក្សាអបរំ ជាស្ថាប័នកំពូលលើគេបំផុតនៅក្នុងប្រទេសនិមួយ ៗ ហើយត្រូវតែបានលើកតម្កើង អភិវឌ្ឍ មុនគេបង្អស់ក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ ដូចប្រទេសកម្ពុជាយើងនេះ យើងមិនអាច អភិវឌ្ឍជាសន្សឹម ៗនោះទេ គឺថាអ្វីៗវាអាស្រ័យទៅលើវិស័យសិក្សាអបរំ និយាយឱ្យចំគឺវិស័យ នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច វប្បធម៌ សង្គមកិច្ច និង សន្តិសុខ ទាំងអស់នេះត្រូវការសិក្សាអបំ កម្រឹតខ្ពស់ ដើម្បីញាំងឱ្យអ្វី ៗ មានដំណើរការ បានល្អ គឺធ្វើប្រទេសឱ្យបានចម្រើនរុងរឿង បានឆាប់រហ័ស រឹងមាំ កាត់បន្ថយអំពើពុករលួយ អំពើហឹង្សារ អយុត្តិធម៌ រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ប្រកាន់បក្សពួក រើសអើង និង ពូជសាសន៍ ហើយនឹងអាចនាំឱ្យប្រទេសជាតិ ឈានទៅរកប្រទេស ដែលមាននីតិរដ្ឋ ពេញលក្ខណៈ ជាដើម ។ល។ នេះគ្រាន់តែជាទស្សនៈមួយជ្រុង របស់ខ្ញុំ ពាក្យគួរពុំគួរសូមអធ្យាស្រ័យ នឹងសូមជួយកែសម្រួល និងមានការដេញដោលគ្នា ឱ្យបានស៊ីជម្រៅ មុននឹងវាយតម្លៃនូវអ្វីដែលយើង មិនច្បាស់លាស់ ។ សូមអរគុណទុកជាមុន !!
គម្រោងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការដំឡើងប្រាក់ខែជូនគ្រូបង្រៀន
វេទិកាអ្នកស្ដាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅយប់ថ្ងៃទី៤ តុលា ពិភាក្សាអំពី «គម្រោងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការដំឡើងប្រាក់ខែជូនគ្រូបង្រៀន»។
កូនបណ្ឌិតលោកកែមឡីវីរៈបានបរសូតិហើយនៅព្រឹកថ្ងៃនេះ គឺមុនខួបឪពុកគម្រប់បីខែ ដែលគេបានបាញ់សម្លាប់ ចូរស្វែងយល់តាមរយៈពត៌មានខាងក្រោម៖
លោកស្រី ប៊ូ រចនា ភរិយារបស់បណ្ឌិត កែម ឡី បានសម្រាលកូនហើយនៅម៉ោង៥ និង ២នាទីថ្ងៃទី២ ខែតុលា។ ការសម្រាលកូននៅក្រៅប្រទេសនេះ គឺមានរយៈពេលជិត ៣ខែក្រោយមរណភាពរបស់ស្វាមីលោកស្រី។ កូនទើបកើតនេះជាកូនប្រុសទី៥ ហើយដាក់ឈ្មោះថា កែម ឡី វីរៈ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/social-economy/Kem-Ley-wife-to-deliver-baby-today-10022016054329.html
បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ បុណ្យដូនតា បុណ្យទំនៀមទំលាប់ បុណ្យសែនព្រែន ទាំងអស់នេះ ចាត់ទុកជាបុណ្យ ក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា ប៉ុន្តែព្រះសង្ឃក្នុងពុទ្ធសាសនា ជាអធិបតីសូត្រធម៌ បញ្ជូនកុសលផលបុណ្យទាំងនោះ ទៅជីដូនជីតា ឬ ញាតិការទាំង ៧ សន្តានដែលបានស្លាប់ ឬ ចែកស្ថានទៅហើយ។ បើបុណ្យក្នុង ព្រហ្មញ្ញសាសនា តើមូលហេតុអ្វីបានជា ត្រូវការព្រះសង្ឃ ក្នុងពុទ្ធសាសនា ជាអ្នកសូត្រធម៌ បង្សុកូល បញ្ជូនកុសល់ ផលបុណ្យនោះទៅវិញ ម្តេចមិនលោតាអាចារ្យ សូត្រឧទ្ទិសទៅ ពីព្រោះលោកតាអាចារ្យ អាចជាអ្នកប្រតិបត្តិ តាមព្រហ្មញ្ញសាសនា ជាស្រេចទៅហើយនោះ តែពួកគាត់ទំនងជា មិនមែនជាអាចារ្យ សម្រាប់ពុទ្ធសាសនាឡើយ ដោយយោលទៅតាម ការប្រតិបត្តិរបស់ពួកគាត់។ ចំណុចទាំងអស់នេះ គួរត្រូវយកមកសិក្សា ពិចារណា និង វែកញែកឱ្យបានច្បាស់លាស់ ដើម្បីកុំអោយ មានការយល់ច្រឡំ និង សង្ស័យ…៕
ដូចពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែរ ពលរដ្ឋខ្មែរនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោមតែងប្រារព្ធពិធី បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌតាំងពីដើមរៀងមក។ ប៉ុន្តែភាពខុសគ្នានៅត្រង់ថា នៅប្រទេសកម្ពុជាពលរដ្ឋតែងហៅ ពិធីបុណ្យនេះថាពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ ខណៈនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ពលរដ្ឋខ្មែរតែង ហៅពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌថាបុណ្យដូនតាទៅវិញ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/culture/Khmer-krom-call-PchumBen-Bun-Donta-09302016045022.html
កូនពៅរបស់ប្រធានាធិបតី ហ្គាដាហ្វ៊ី GADAFI នៃប្រទេសលីប៊ី LYBIA ឈ្មោះ ខាមិស KHARMIS និងចៅ ៣ នាក់ ត្រូវបានស្លាប់ដោយ ការទម្លាក់គ្រាប់បែក ពីយន្តហោះប្រតិកម្ម នេតូ (NATO) កាលពីយប់មិញ ។ ដំណឹងបានផ្សាយតាម វិទ្យុក្នុងស្រុកអាមេរិក និងក្នុងអិនធើណិត កាលពី ៣ ម៉ោងមុននេះ ។ ខ្ញុំបានមើលវីឌីអូ ឃើញបាក់បែក អាគារយ៉ាងដំណំ ។ កូនពៅនេះធ្លាប់បានទៅសិក្សានៅសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពី ២ ខែមុននេះ ហើយបានត្រឡប់មកប្រទេសលីប៊ីជាបន្ទាន់ ដោយឮសូរថា គេធ្វើមហា បាតុកម្មទម្លាក់ឪពុករបស់ខ្លួន ហើយក៏ បានចាប់ផ្តើមបញ្ជារទ័ពវាយប្រហារ ទៅលើអ្នកបះបោរយ៉ាងសាហាវ ដែលគេដឹងគ្រប់គ្នាថា ជាមេកងពល ពិសេស ។ ឪពុកដែលជាប្រធានាធិតី លីប៊ី ម្តាយនិងបងប្អូនដទៃទៀត បានគេចផុត ពីការវាយប្រហារនេះ។
ចូរមើលតាមរូបភាពនិមួយៗ នៃទិដ្ឋភាពការដួលរលំ របបផ្តាច់ការនៅប្រទេសលីប៊ី នៅខាងក្រោម៖
ថ
រូបភាពសពខាងក្រោមនេះ ជាសពរបស់ប្រធានាធិបតីផ្តាច់ការ ហ្កាដាហ្វ៊ី គឺគាត់ស្លាប់យ៉ាងវេទនាបំផុត គឺដោយសារប្រជាពលរដ្ឋ ដេញតាមវាយ និងគប់ដុំថ្មសម្លាប់ គាត់បានរត់ចូលពួន ក្នុងលូទឹកស្អុយហើយ នៅតែមិនរួចខ្លួនទៀត…
មានកូនសៀវភៅដ៏ចំណាស់មួយ ដែលមានអាយុកាលជិត ១០០ ឆ្នាំ បាននិយាយអំពី ត្រកូលមួយ ឈ្មោះ ហ៊ុននិងអាវ៉ារ (Huns and Avars) (ហ៊ុន សែន និង វ៉ា គឹមហុង…!?) បានគេចខ្លួនឬភៀស ខ្លួនបាត់ ពីតំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ា នៅពេលដែល ពួកទាហានម៉ុងហ្គោល វាយរាតត្បាតកាន់កាប់ នៅ មជ្ឈឹមបូព៌ា ម្តុំប្រទេសអៀរ៉ាក់សព្វថ្ងៃ។ ពួកត្រកូលនេះ បានមកបាត់ខ្លួន នៅតំបន់ក្នុងជួរដងព្រៃភ្នំ ក្បែរប្រទេសឥណ្ឌា ទំនងជានាំគ្នាធ្វើដំណើរឆ្ពោះ មកតំបន់ភូមិភាគ អាស៊ីភាគអាគ្នេយ៍ គឺទំនងជាបាន មកជ្រកកោណ នៅប្រទេសកម្ពុជានេះឯង។ ពីព្រោះប្រទេសខ្មែរ នាពេលនោះ (សតវត្សន៍ទី១៣) នៅខ្លាំងពូកែនៅឡើយ គឺពួកទាហានម៉ុងហ្គោល មិនអាចវាយចូល ទីក្រងអង្គរបានឡើយ នេះបើ មើលតាម ផែនទីប្រវត្តិសាស្រ្ត ម៉ុងហ្គោល ដែលអាមេរិកាំង បានសរសេរបោះពុម្ព ផ្សាយកាលពី ទសវត្សន៍ ៩០ ហើយដែលបាន ដាក់ផ្សាយក្នុង បណ្តាញវើដប្រែសនេះផងដែរ…។
ចូរមើលជំពូកទី១២ ក្នុងប្រធានបទ “ដាវជាអាវុធឥស្លាម…!?” ដូចមាននៅខាងក្រោម៖
មន្ត្រីបក្សកាន់អំណាចច្រានចោលគំនិតស្នើសុំព្រះរាជអន្តរាគមន៍បញ្ហានយោបាយ…!?
មន្ត្រីគណបក្សកាន់អំណាចច្រានចោលគំនិតរបស់អ្នកនយោបាយជើងចាស់ លោក លឺ ឡាយស្រេង ដែលស្នើព្រះរាជអន្តរាគមន៍ពីព្រះមហាក្សត្រដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយ។
នេះជាសេចក្តីប្រកាសរួមគ្នាជាជំហ៊ានដំបូងហើយ នៃប្រទេសចំនួន ៣៦ ដែលខ្វល់ខ្វាយរឿងសិទ្ធមនុស្ស និងការគៀបសង្កត់មកលើ គណបក្សប្រឆាំង ឬ បក្សសង្រ្គោះជាតិនៅកម្ពុជា។ បើស្ថានភាព នយោបាយនៅកម្ពុជា នៅតែតានតឹង និង គណបក្សធំទាំងពីរ មិនព្រមចរចារគ្នា មិនព្រមធ្វើការជាមួយគ្នា ហើយរដ្ឋាភិបាលហ៊ុន សែន ឬ គណៈបក្សកាន់អំណាច នៅតែធ្វើទុកបុកម្នេញ គណបក្សប្រឆាំង ឬ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ និង អង្គការសង្គមស៊ីវិល ឬ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សនានា នោះអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលមានសហរដ្ឋអាមេរិក និង សហគមន៍អឺរ៉ុប នឹងចុះធ្វើអន្តរាគមន៍ មិនខាននៅកម្ពុជា។ ហើយការធ្វើអន្តរាគមន៍នេះ អាចមានស្ថានភាពដូចនៅ ប្រទេសអៀរ៉ាក់ អាហ្កានិស្ថាន អ៊ីជីប លីប៊ី ទុយណេស៊ី និង ស៊ីរីជាដើម។
ដូច្នេះអ្នកគ្រោះថ្នាក់ ខ្លាំងជាងគេ គឺគណបក្សកាន់អំណាច ជាពិសេស ក្រុមគ្រួសារសម្តេចហ៊ុន សែន បើទោះបីជាមានកងអង្គរក្ស ខ្លាំងពូកែច្រើន រាប់ពាន់រាប់ម៉ឺន និងមានខ្នងក្រាសគឺយួន ចិន និង រុស្ស៊ីក៏ដោយ។ ហើយរឿងចិននិងរុស្ស៊ី មិនដូចសម័យមុនទេ សម័យនេះពួកគេអាច មិនគាំទ្ររបប អាណានិគមន៍និយមយួន នៅកម្ពុជាឬឥណ្ឌូ-ចិនទៀតទេ បើទោះបីរដ្ឋាភិបាលហ៊ុន សែន មានទំនាក់ទំនង ល្អយ៉ាងណា ជាមួយចិនក៏ដោយ គឺវាអាចមានការកែប្រែ…។
ការធ្វើអន្តរាគមន៍នៅកម្ពុជា ទំនងជាមិនចាំបាច់ ធ្វើអន្តរាគមដូចប្រទេសនានា ដែលបានរៀបរាប់ខាងលើទេ ពីព្រោះកម្ពុជាមិនមាន អ្នកតស៊ូប្រដាប់អាវុធដូច ប្រទេសនានាខាងលើទេ ដូច្នេះគេនឹងប្រើកង កំម៉ង់ដូពិសេស ដែលអមដោយយន្តហោះ ចម្បាំងទំនើបដែលបំពាក់ ដោយអាវុធកាំច្រូចទំនើបៗ វាយប្រហារលើ ទីតាំងសំខាន់ៗ របស់អង្គរក្ស ក៏ដូចជាទីតាំងលាក់ខ្លួន របស់មេដឹកនាំ គឺគេធ្វើមិនអោយរង្រ្គោះ ដល់ប្រជាពលរដ្ឋច្រើនទេ បើទោះបីពួកគេឆ្លៀត យកប្រជាពលរដ្ឋ ជារនាំងក្តី ដូចករណី ឆ្មក់វាយប្រហារមេកន្ទ្រាញ អាល់-កាយអ៊ីដា បិន ឡាដិន នៅប្រទេសប៉ាហ្គិស្ថាន ។ ហើយមិនជឿថាយួនអាចហ៊ាន ឱ្យមេដឹកនាំទាំងនោះ ទៅពួនសម្ងំលាក់ខ្លួន នៅប្រទេសរបស់គេទេ… មិនថាអញ្ចឹង…!?
ប្រទេសចំនួន៣៦ ចេញសេចក្ដីប្រកាសកង្វល់រួមគ្នាមួយនៅថ្ងៃទី១៤ កញ្ញា នេះ លើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស នៅកម្ពុជា ដែលប្រទេសទាំងនោះខ្វល់ខ្វាយយ៉ាងខ្លាំង ចំពោះភាពតានតឹងនយោបាយ ដែលជាការ គំរាមកំហែងដល់សកម្មភាពស្របច្បាប់របស់គណបក្សប្រឆាំង និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស។
ខ្មែរ
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/human-rights/36countries-worry-Cambodia-human-rights-situation-09142016060516.html
បើតាមការសិក្សាតាមបច្ចេកទេសនយោបាយ នយោបាយមានប្រាំ(៥)យ៉ាងគឺ៖ នយោបាយ-នយោបាយ នយោបាយ-សេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ-វប្បធម៌ នយោបាយ-សង្គមកិច្ច និង នយោបាយ-សន្តិសុខ។ នយោបាយទាំង ៥ នេះ ត្រូវតែមានតុល្យភាពនឹងគ្នា ឬត្រូវតែធ្វើជាមួយគ្នា មិនអាចអត់មួយណាបានទេ។ បើមិនដូច្នោះទេ មិនអាចធានាបាននូវសុវត្ថិភាព និង សន្តិសុខបានឡើយ…។ បានន័យថា ខ្មែរគ្រប់និន្នាការ នយោបាយទាំងអស់ ត្រូវតែធ្វើការជាមួយគ្នា ដូចបានចងក្រង ជាឧទាហរណ៍ស្រាប់…៕
អគ្គមេបញ្ជាការកងយោធពលខេមរភូមិន្ទចេញបទបញ្ជាចំនួន២ គឺការពារនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងក្រុមគ្រួសារឲ្យខាងតែបាន ការពាររដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងការពារទប់ស្កាត់មិនឲ្យកើតមានបដិវត្តពណ៌។
តើមូលហេតុអ្វីបានជាគណបក្សទាំងពីរ មិនអាចធ្វើការជាមួយគ្នាបាន?
បញ្ហាសំខាន់គឺប្រព័ន្ធនយោបាយដឹកនាំ ដែលមិនអនុញ្ញាតឱ្យគណបក្ស
ទាំងពីរនេះអាចធ្វើការជាមួយគ្នាបាន គឺគណបក្សមួយប្រកាន់ប្រព័ន្ធ
នយោបាយដឹកនាំតាមបែបអាណានិគមនិយមកុម្មុយនិសផ្តាច់ការ គឺប្រកាន់
ខ្ជាប់នូវគោលនយោបាយឈ្នះៗជាប់ជានិច្ច គឺមិនចង់ចាញ់មិនចង់ស្មើ។
ហើយគណបក្សមួយទៀត ក៏ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលនយោបាយឈ្នះៗ មិន
ចង់ចាញ់មិនចង់ស្មើ គឺប្រកាន់ប្រព័ន្ធនយោបាយដឹកនាំតាមបែបសេរីនិយម
និយមពហុបក្ស និង អ្នកជាតិនិយម។ ទាំងនេះជាចំណុចសំខាន់ដែលយើង
មើលឃើញ។ ដូច្នេះមានតែផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធនយោបាយដឹកនាំទេ ដែលអាច
អនុញ្ញាតឱ្យបក្សទាំងពីរអាចធ្វើការជាមួយគ្នាបានដោយសុវត្ថិភាព។
ការផ្លាស់ប្តូរនូវប្រព័ន្ធនយោបាយដឹកនាំជាជម្រើសតែមួយគត់ គឺមិនត្រឹមតែ
ផ្តល់អ្នកនយោបាយទាំងអស់ធ្វើការជាមួយគ្នាដោយសុវត្ថិភាពប៉ុណ្ណោះទេ គឺ
វាអាចជួយផ្តល់មធ្យោបាយគ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បីដោះស្រាយនូវវិបត្តិឬបញ្ហា
ខ្មែរគ្រប់យ៉ាង ក៏ដូចជាការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិឱ្យបានរីកចម្រើនលូតលាស់
ទៅមុខយ៉ាងល្អប្រសើរបាន…៕
នៅថ្ងៃទី២ ខែកញ្ញា នេះ ក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះនៃតុលាការកំពូល សម្រេចច្រានចោលបណ្ដឹង សាទុក្ខដែលមិន អស់ចិត្តពីក្រុមមេធាវីការពារក្ដីឲ្យលោក កឹម សុខា។ ចំណែកឯសភាស៊ើបសួរ នៃសាលាឧទ្ធរណ៍ សម្រេចទាត់ចោលបណ្ដឹងមោឃភាពនីតិវិធីប្រឆាំងមន្ត្រីសមាគមអាហុក (ADHOC) ដែរ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/law/appeal-reject-Adhoc-sue-against-ACU-09012016230735.html
តុលាការនៅក្នុងក្រុងឡូសអែនជឺឡេស (Los Angeles) រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា (California) សហរដ្ឋអាមេរិក នៅថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា បានសម្រេចតាមបណ្តឹងរបស់មេធាវីលោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា ដែលស្នើឲ្យតុលាការបង្គាប់ឲ្យភាគីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បង្ហាញឯកសារពាក់ព័ន្ធនឹងបណ្ដឹងនេះ រួមទាំងឯកសារដែលរដ្ឋាភិបាលមិនដែលប្រាប់សាធារណជនឲ្យដឹងពីមុន។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/law/US-court-open-hearing-on-hunmanet-case-09012016214528.html
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សនៃសមាគមអាដហុក (ADHOC) មួយរូបក្នុងចំណោម៤រូប ដែលជាប់ចោទពីបទសូកប៉ាន់សាក្សី លើអ្នកនាង ខុម ចាន់តារាទី គឺលោក ណៃ វ៉ង់ដា បានដួលសន្លប់ ខណៈលោកកំពុងស្ថិតក្នុងសវនាការសាលាឧទ្ធរណ៍ នៅព្រឹកថ្ងៃទី៣០ សីហា។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/law/Adhoc-officers-on-appeal-court-08292016231433.html
សភាពការណ៍តឹងតែង មិនអំណោយផលឱ្យលោកស្រីប៊ួ រចនា ជាភរិយានិងកូនៗ អាចនៅបានចូលរួម ពីធីបុណ្យសព ១០០ ថ្ងៃរបស់លោកបណ្ឌិតកែម ឡីនៅខែតុលាខាងមុខនេះទេ គួរឱ្យសោកស្តាយ…!
ភរិយារបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី អ្នកស្រី ប៊ួ រចនា និងកូនៗទាំងបួននាក់ បានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជា ហើយកាលពីថ្ងៃទី២៨ សីហា។ ព្រះតេជព្រះគុណ ប៊ុត ប៊ុនតិញ មានថេរដីកាថា អ្នកស្រី ប៊ួ រចនា និងកូនៗបានទៅដល់ទីកន្លែងសុវត្ថិភាពហើយ ប៉ុន្តែព្រះអង្គមិនអាចបញ្ជាក់ប្រាប់ថាទៅនៅប្រទេសណានោះទេ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកកិច្ចការព្រំដែនកម្ពុជា ថា ភាគីវៀតណាម នឹងពិចារណាលើសំណើកម្ពុជា ជុំវិញដំណោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនដែលកើតមាន លើប្រទេសទាំងពីរ នាពេលកន្លងទៅ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/politics/meeting-VN-Cambodia-on-border-issue-08292016044342.html
ជំនួបទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម ស្ដីពីការដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះតាមព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ នឹងរៀបចំនារាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃច័ន្ទ ទី២៩ ខែសីហា ដើមសប្ដាហ៍ក្រោយ។ ភាគីទាំងពីរនឹងពិភាក្សាអំពីសេចក្ដីព្រាងលើលិខិតស្នើសុំអន្តរាគមន៍ផ្នែកបច្ចេកទេសព្រំដែនពីប្រទេសបារាំង។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/politics/cam-viet-border-issue-08272016035128.html
អ្នកវិភាគនយោបាយលើកឡើងថា មេដឹកនាំដែលពូកែពិតប្រាកដ គឺជាអ្នកដឹកនាំប្រទេសដែលមិនល្មោភអំណាច និងមិនចង់ដឹកនាំយូរ គឺជាអ្នកដឹកនាំដែលបណ្ដុះក្មេងៗជំនាន់ក្រោយដើម្បីត្រៀមដឹកនាំបន្តពីខ្លួន។ ការលើកឡើងរបស់អ្នកវិភាគនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាសម្ដងហើយម្ដងទៀតថា លោកក៏ចង់ឈប់ធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដែរ តែមកពីគ្មានមនុស្សជំនួសលោក។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/politics/Analysis-on-hunsen-says-want-to-step-down-08262016003801.html
ការបញ្ចេញមតិយោបល់ ចំពោះមនុស្សសាធារណៈ មិនមែនជាកំហុសអ្វីធ្ងន់ធ្ងរទេ ប៉ុន្តែលោកម៉ម សូណង់ដូចង់ការពារខ្លួន ក្នុងរឿងនេះ ពីព្រោះគាត់ចង់តាំងខ្លួន ជាមនុស្សប្រជាធិបតេយ្យប្រឆាំង ដូចគណបក្សសង្រ្គោះជាតិដែរ។ តាមពិតលោកម៉ម សូណង់ដូ គាត់ជាជនរង្រ្គោះផ្ទួនៗ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ជាពិសេស គេចាប់កំហុសគាត់ នៅពេលជួបគ្នាស្ងាត់ៗ ជាមួយ លោកសួន សេរីដ្ឋា អំពីរឿងធ្វើអប្បគមន៍ ហើយបានចាប់ដាក់គុកដោយ សម្តេចហ៊ុន សែនៗ មានត្រចៀកទិព្វ។ ក្រោយមកមាន ការប្រទង់ប្រទែង រឿងគេចង់បិទវិទ្យុសំបុកឃ្មុំផង រឿងចង់ចូលរួមជាមួយ បក្សសង្រ្គោះជាតិផង ហើយរឿងតំណែង ឬតួនាទីក្នុង គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ មិនអាចទៅរួចទេ ដោយមានបញ្ហាជាច្រើន ដូចបានពោលមកនេះ ដែលបង្ខាំងមិនឱ្យគាត់ចូលរួម ជាមួយបក្សង្រ្គោះជាតិបានទេ លើកលែងតែបង្កើតបក្ស របស់គាត់ដើម្បីបំបែកសម្លេង គណបក្សប្រឆាំងទើប រឿងគាត់អាចធូរ ស្រាលបាន។ ហើយឥឡូវហ្នឹង តើលោកម៉ម សូណង់ដូរទៅណាបាន? មនុស្សធ្លាប់មាត់ករ កោកកាកៗស្ទើរគ្រប់ពេលវេលា ហើយរឿងគេផ្អើលពេញប្រទេស ក្នុងករណីគេបាញ់សម្លាប់ លោកបណ្ឌិតកែម ឡី អត់ឮសូរមាត់លោកម៉ម សូណង់អ្វីបន្តិចសោះ ស្ងាត់ច្រៀបដូចចោរលួចសេះ តើដោយសារមូលហេតុអ្វីដែរ? ទាំងអស់ដែលបាន ពោលមកនេះ ក៏ជាការបញ្ចេញមតិ យោបល់ដែរ…៕
ស្ថាបនិកបណ្ដាញព្រះសង្ឃឯករាជ្យដើម្បីយុត្តិធម៌សង្គម ព្រះតេជព្រះគុណ ប៊ុត ប៊ុនតិញ មានថេរដីកាថា ព្រះអង្គនឹងមិនឆ្លើយតប និងខ្វល់ខ្វាយចំពោះការគំរាមប្ដឹងពីប្រធានគណបក្សសំបុកឃ្មុំសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ លោក ម៉ម សូណង់ដូ នោះទេ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/politics/buth-buntinh-08232016085512.html
ដំណាំស្រូវរបស់ប្រជាកសិករនៅខេត្តបាត់ដំបង ជាង ៤ម៉ឺនហិកតារ ប្រឈមនឹងការខូចខាតដោយសារគ្រោះរាំងស្ងួត និងគ្មានទឹកសម្រាប់ស្រោចស្រព។ ពលរដ្ឋខ្លះកំពុងព្រួយបារម្ភខ្លាចក្រែងគ្មានអង្ករច្រកឆ្នាំង ហើយដាច់ពោះស្លាប់នៅពេលខាងមុខ ដោយសារគ្មានប្រាក់ចំណូលដោះស្រាយជីវភាពគ្រួសារ។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/environment/rice-field-lack-of-water-at-battambang-08222016071618.html
នេះជាប្រព័ន្ធនយោបាយ ដែលមានសន្តិសុខ និង សុវត្ថិភាព ជាទីបំផុតក្នុងលោក។ ជាប្រព័ន្ធដែល មិន ផ្តាច់ការ ជាប្រព័ន្ធ ពោរពេញទៅដោយសិទ្ធិសេរីភាព ជាប្រព័ន្ធ ចែករំលែក មិនហួងហែងតែម្នាក់ឯង ជាប្រព័ន្ធ សេរីនិយម ជាប្រព័ន្ធរាជា និយម ជាប្រព័ន្ធកុម្មុយនិស និយមផងដែរ ជាប្រព័ន្ធឱ្យមនុស្ស ចេះស្រឡាញ់មនុស្ស ជាប្រព័ន្ធឱ្យ មនុស្សចេះធ្វើការជាមួយគ្នា ជាប្រព័ន្ធជំរុញ ឱ្យមនុស្ស ចេះសាមគ្គីគ្នា ជាប្រព័ន្ធធ្វើឱ្យមនុស្សចេះចរចារ ពិភាក្សាគ្នា ចេះឯកភាពគ្នា ចេះចែកគ្នារស់ មិនកំណាញ់ ធ្វើឱ្យមនុស្សមានចិត្តទូលាយ មិនចង្អៀតមិនចង្អល់ និង ជាប្រព័ន្ធ ដែលអាចកាត់បន្ថយការប្រើអំពើហឹង្សា ការព្យាបាទឈ្នានិះគ្នា និង កាត់បន្ថយ អំពើឃាតកម្ម រហូតដល់ ៩៩ ភាគរយ ហើយជាប្រព័ន្ធតម្រូវឱ្យមនុស្ស មានការសិក្សាអបរំខ្ពស់ មានកម្រិតវីជ្ជាខ្ពស់ មានធនធាន មនុស្សខ្ពស់និងធ្វើឱ្យប្រទេសជាតិលូតលាស់ និងរីក ចម្រើន ជឿនលឿនយ៉ាងឆាប់រហ័សជាទីបំផុត គឺគ្មាន ប្រព័ន្ធនយោបាយណាក្នុងពិភពលោក ឱ្យប្រសើរជាង នេះទេ៕៚…
ការឱ្យឈ្មោះរបបនេះ ជារបបតិរច្ឆាន គឺស្មើនិងរបបសត្វ ដែលមិនមែនជារបបមនុស្ស គឺរបបថោកទាប ធ្វើបាបមនុស្ស កាប់សម្លាប់មនុស្ស ដូចសត្វធាតុ គឺស្មើនិងស្ថាននរក គឺមិននឹកស្មានដល់សោះ ថាប្រទេសជាតិខ្មែរ បានធ្លាក់ដល់កម្រិតនេះ ប៉ន្តែបើយើងលើកយក រឿងសោកនាដកម្មទាំងអស់ ទាំងសម័យសង្រ្គាម ឆ្នាំ១៩៧០-៧៥, ឆ្នាំ១៩៧៥-៧៩, ឆ្នាំ១៩៧៩-៨៩, ឆ្នាំ១៩៨៩-៩៩, ឆ្នាំ១៩៩៩-២០០៩, និង ឆ្នាំ២០០៩-២០១៦នេះ ការសម្លាប់មនុស្ស ការធ្វើបាបមនុស្ស មានសភាពឃោរឃៅ និងព្រៃផ្សៃដូចគ្នា ខុសគ្នាត្រង់តិច និងច្រើនប៉ុណ្ណោះ…។
ព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្ថិ ធម្មិកោ ដែលជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រឆាំង បានហៅរបបបច្ចុប្បន្នដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជន របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថាជា «របបតិរច្ឆាន»។ ទោះបីជារងការរិះគន់និងព្រមានចាប់ខ្លួនពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែព្រះអង្គនៅតែរក្សាជំហររបស់ទ្រង់ដដែល។
Source: http://www.rfa.org/khmer/news/politics/interview-thomico-08122016082857.html